KỸ THUẬT PHÒNG SẠCH

Những lưu ý khi thiết kế thi công phòng sạch cho công trình

Trong vài năm qua, tôi đã đi qua thiết kế thi công phòng sạch khác nhau. Cả cải tạo cũ và xây mới. Đa số được chủ đầu tư làm theo dạng chìa khóa trao tay. Đề nghị đơn vị thi công tự thiết kế thi công phòng sạch cho chính chủ đầu tư. Thật đáng tiếc, một vấn đề phổ biến với rất nhiều đơn vị này. Thường là những lựa chọn thiết kế thi công phòng sạch rất kém.

Thông thường chúng không xung đột trực tiếp với bất kỳ tiêu chuẩn hoặc quy định nào. Tuy nhiên chúng có thể gây ra rủi ro đáng kể cho việc tuân thủ lâu dài phòng sạch của chủ đầu tư.

Dưới đây tôi xin đưa ra mười hai điều mong rằng không còn được thấy trong thiết kế thi công phòng sạch nữa!

1. Vấn đề về bề mặt vật liệu khi thiết kế thi công phòng sạch.

Theo Phần 3.9 PE009-8 - Hướng dẫn PIC / S về Thực hành Sản xuất Tốt Phần 1. Các phòng dùng cho đóng gói sơ cấp (ép vĩ, chiết rót, đóng viên và chai, đóng túi). Các sản phẩm trung gian (cốm bột, dập viên, đóng nang.v.v.) sản phẩm được tiếp xúc với môi trường. Bề mặt bên trong (tường, sàn và trần) phải trơn tru, không bị nứt và có khe hở, không được nhám. Bề mặt phòng sạch phải cho phép làm sạch dễ dàng và hiệu quả. Nếu cần thiết, các bề mặt này phải dùng được cho chất khử trùng.

Lớp phủ bề mặt phòng sạch. Là nơi lưu giữ những cái đẹp và những cái xấu nhất của căn phòng. Giống như làn da của bạn, nó nên được bảo dưỡng tốt và chỉ được khoan thủng qua nếu thật cần thiết.

Những cái lỗ do khoan ra, do sự va chạm, vết nứt, góc nhọn và bề mặt gồ ghề tất cả tạo ra các vấn đề không đẹp cho phòng sạch. Hãy suy nghĩ về những nỗ lực cần thiết để làm sạch một tấm kính lớn so với một bức tường gạch.

Dưới đây sẽ cung cấp các ví dụ phổ biến mà tính toàn vẹn của bề mặt bên trong phòng sạch của bạn chưa được tôn trọng.

2. Đinh tán (Rivets) trên bề mặt phòng sạch

Có những phòng sạch tôi đi qua có thấy: Đinh tán được sử dụng để sửa chữa tại chỗ lắp vào khung bao cửa sổ. Hoặc thậm chí dùng lắp các bảng biểu và tên phòng.
Nó thì cần thiết trong một số trường hợp, nhưng hoàn toàn không cần thiết hầu hết thời gian. Tốt nhất các đinh tán được phủ đầy bề mặt bằng silicon trên đầu. Những đầu rivets không có Silicon sẽ có những cái lỗ, là nơi tích tụ bụi và tạo ra vi sinh không kiểm soát được của nhà xưởng sạch.

Một đinh tán tốt nếu nó có được một lớp phủ kín và phẳng. Tốt nhất nó không bao giờ được nhìn thấy trên bề mặt bên trong của một phòng sạch đang hoạt động.

Có một số giải pháp được thiết kế phù hợp có hiệu quả hơn về mặt chi phí, thời gian lắp đặt và giao diện. (sử dụng panel với các phụ kiện đi kèm.v..v)

3. Bu lông nấm trên bề mặt phòng sạch

Một bu lông nấm được sử dụng để treo một tấm trần panel. Một lỗ được khoan xuyên qua tấm trần, một thanh ren được đẩy qua và được cố định lên mái nhà. Trên mặt sạch của trần nhà, một đĩa có hình dạng như đỉnh của một ngọn nấm bị vặn vào, giữ tấm panel tại chỗ. Tôi không thích việc này tí nào trong việc thi công phòng sạch.
Một lần nữa, nhà thầu chắc chắn có những giải pháp thay thế hoàn toàn phù hợp mà không phải khoan một lỗ thẳng qua panel phòng sạch. Nhiều nhà thầu phòng sạch tốt có những phụ kiện cố định, che kín, không phá vỡ tấm panel phòng sạch mà vẫn chắc chắn trong giải pháp thi công panel phòng sạch. Nguyên nhân chính cho việc dùng Bulong nấm bởi vì chi phí lắp đặt rẻ và dễ dàng cho việc thi công.

4. Ống dẫn điện đi bên ngoài tường và vách phòng sạch.

Tôi đã thấy điều này xuất hiện ở nhiều nơi trong các phân xưởng sạch tôi đã đi qua. Nguyên nhân tại sao có hiện tượng này. Một phần do việc thiết kế phòng sạch không chuẩn bị đầy đủ các yêu cầu cần thiết để đưa ra những yêu cầu cần cho việc thi công phòng sạch.

Bạn có thể đọc bài viết sau: 15 Lưu ý khi thiết kế phòng sạch để bạn có đầy đủ cơ sở cho việc thực hiện.

Thành thật mà nói nó đã xảy ra với tôi trong sự nghiệp thiết kế phòng sạch của mình. Với sự suy đoán thích hợp, tất cả các dịch vụ có thể và cần được che dấu. Ngoài ra, việc cung cấp thông tin yêu cầu đầy đủ của dự án với một đặc điểm kỹ thuật tốt sẽ giúp giảm thiểu các loại tình huống này.

Cân nhắc thực tế khi thiết kế thi công phòng sạch. Đôi khi nhận nhiều thông tin yêu cầu quá sẽ làm khó khăn trong việc triển khai phòng sạch.

Các tính năng này thường được coi là thực hành tốt trong thiết kế thi công phòng sạch, nhưng thường dẫn đến các khó khăn hơn và tốn kém để duy trì hơn mức cần thiết của phòng sạch.

5. Lắp đặt cửa sổ có các thanh bo gốc trong phòng sạch.

Các khung cửa sổ được lắp đặt trong phòng sạch thường dùng loại 1 lớp kính kèm 2 bên có các thanh bo gốc. Loại cửa sổ này hiện được sử dụng rất nhiều trong các phòng sạch.

Nhưng theo tôi cách này không phù hợp cho phòng sạch. Hiện nay loại cửa sổ 2 lớp kính hút chân không kèm hạt hút ẩm,  với loại khung bằng sát mặt tường đã được cung cấp rất nhiều tại Việt Nam.  Nếu sử dụng loại này sự liền mạch của vách luôn thông suốt và dễ dàng vệ sinh bề mặt. Hiện nay ứng dụng này không được sử dụng đa số nguyên nhân do chi phí đầu tư khá cao.

Bạn có thể sử dụng loại 1 lớp kính đối với những vách tường có 1 bên tiếp xúc với môi trường không sạch và 1 môi trường sạch. Nên lắp sát cạnh tạo phẳng về phía khu vực sạch.


Tôi đã nói điều này với khá nhiều chủ đầu tư, nhưng đa số không thay đổi được ý kiến của họ. Hãy xem nhân viên vệ sinh của bạn phải mất bao lâu để dọn sạch một cửa sổ bằng kính có thanh bo gốc, sau đó xem phải mất bao lâu để làm sạch khu vực tường tương đương. Sau đó, lấy thời gian đó và nhân nó với số lượng cửa sổ bạn có trong cơ sở của bạn và số lần bạn làm sạch các cơ sở của bạn mỗi năm.

Qua câu chuyện này tôi hi vọng khi thiết kế thi công phòng sạch các đơn vị nên tư vấn thêm cho chủ đầu tư những lợi ích khi lắp khung kính quan sát cho nhà xưởng phòng sạch. Chi phí đầu tư cho việc lắp đặt loại khung kính này có thể cao nhưng giảm được khá lớn chi phí vệ sinh nhà xưởng sau này. Cách lắp kiểu này sẽ tạo ra phòng sạch đúng nghĩa.

6. Có cần thiết phải dùng lọc HEPA cho phòng sạch ISO 8 / cấp D theo GMP.

Đó là một sai lầm phổ biến mà nhiều người đã làm. Không phải cứ một phòng sạch là phải có một bộ lọc HEPA lên trên trần nhà. Đối với một số người, HEPAs có những đặc tính kỳ diệu chuyển một phòng tiêu chuẩn thành một phòng sạch.


Hãy nhớ rằng một phòng sạch cấp D (GMP) / ISO 8 được quy định về số lượng hạt bụi còn lại trong không khí, không phải là số lượng hạt bụi phải có. Một hệ thống HVAC được thiết kế phù hợp sẽ dễ dàng đạt được cấp D / ISO 8 mà không cần có bộ lọc HEPA (và với ít hơn 20 thay đổi không khí mỗi giờ bằng cách này). Các hệ thống này đầu tư chi phí ít hơn đáng kể, sử dụng ít năng lượng hơn và đơn giản hơn nhiều để được chứng nhận đạt cấp độ sạch.

Cần phải có nhiều suy nghĩ hơn khi lắp đặt bộ lọc gió HEPA cho hệ thống HVAC cấp D / ISO 8, khi thiết kế thi công phòng sạch.

7. Lắp cửa hoàn toàn kín trong phòng sạch.

Theo kinh nghiệm nhiều năm trong việc thiết kế thi công phòng sạch. Khi các phòng sạch hoạt động ở áp suất cao, thường các đơn vị thi công phòng sạch làm mọi cách sao cho các phòng kín càng tốt. Điều này có thể sẽ gặp khó khăn cho nhà máy khi đi vào vận hành thực tế. Nếu hệ thống được cân bằng áp suất một cách hợp lý khi vận hành và trong thời gian dài cố gắng giữ nó trong yêu cầu kỹ thuật.

Theo tôi bạn nêu cho phép một lượng không khí hợp lý đi vào phòng dưới khe một cánh cửa sẽ làm cho áp suất phòng sạch tĩnh hơn, sẽ giảm áp lực lên cánh cửa khi bạn cần mở và đóng, và sẽ duy trì áp suất trong thời gian lâu hơn.

Nếu lượng gió đi qua các khe cửa càng nhiều, chi phí năng lượng tiêu thụ sẽ càng cao. Do vậy khi thiết kế thi công phòng sạch cần phải cân nhắc kỹ hơn. Nếu bạn làm cửa quá kín ngoài việc khó mở cửa, lượng gió mới cấp vào vùng áp suất cao sẽ ít hơn trong thời gian đầu. Sau thời gian vận hành cửa ra vào tự động tạo ra khe hở nhiều. Do vậy lượng gió cấp vào vùng áp suất cao sẽ không đạt yêu cầu tạo áp suất. Do vậy bạn phải tăng lượng gió cấp thêm vào điều này sẽ khó khăn hơn rất nhiều nếu bạn đã duy trì một khe hở vừa đủ. Quá trình duy trì áp suất này ảnh hưởng đến việc chống nhiểm chéo trong khu sản xuất.

7. Sử dụng keo silicone xấu trong thi công phòng sạch

Khi xem các vị trí dùng Silicon trong thi công phòng sạch. Mình thấy có nhiều chổ sử dụng silicone rất xấu. Tuy nhiên kỹ năng sử dụng Silicon cần một chút kiên nhẫn, bất kỳ thợ thủ công có tay nghề tốt có thể làm được.

Dưới đây là một số cách khi sử dụng silicon trong thi công phòng sạch:

Chỉ áp dụng silicone trong một môi trường sạch sẽ. Bụi bị mắc kẹt trong silicone sẽ làm cho phòng sạch của bạn trông bẩn mãi mãi. Đảm bảo rằng tất cả các bề mặt đã được lau sạch, không có dấu vết của chất liệu làm sạch (nước, dầu, xăng, xà phòng) hoặc dung môi. Nếu bạn đang sử dụng keo polyurethane, thì bạn sẽ cần phải giữ cho căn phòng sạch trong ít nhất 24 giờ sau khi trám trét silicon. Keo dạng PU mất nhiều thời gian để khô hơn dạng silicone thông thường.

Nhiều công trình phòng sạch với các vách và trần sử dụng Panel tấm. Tại các điểm kết nối giữa 2 tấm Panel, thường có một khe nhỏ từ 5 - 10 mm. Về nguyên tắc phòng sạch, thì khe hở này phải được trám lại một lớp Silicon vừa bằng mặt của lớp ngoài của Panel. Nhưng thực tế có lẽ do tiết kiệm chi phí vật tư và nhân công, nên thường không thấy thực hiện điều này. Việc này chỉ cần một đường kép Silicon và dùng vãi ẩm lau thẳng bề mặt thì vách hoặc trần sẽ rất đẹp.  Sẽ có một sự sụt giảm nhẹ lớp Silicon trong quá trình kết nối xảy ra do sức căng bề mặt của vật liệu, nhưng nó không nên sâu hơn khoảng cách rộng.

Theo kinh nghiệm thiết kế thi công phòng sạch nhiều Công Trình. Vết Silicon thừa trên bề mặt không chỉ trông xấu, nó sẽ tróc ra theo thời gian và tạo ra một vấn đề ô nhiễm tiềm năng. Tôi đã thấy xuất hiện khá nhiều trong các phòng sạch tại Việt Nam.

Chọn màu silicone không phù hợp - Màu Silicone không phù hợp với sơn hoặc màu tấm panel của bạn có thể làm mất sự hoàn hảo cho căn phòng. Silicone trắng tinh khiết dùng cho Panel màu trắng là một trường hợp hoàn hảo nhất. Bất kỳ sự không hoàn hảo nhỏ nào trong sử dụng keo dán sẽ nổi bật rõ rệt so với phông nền tối hơn. Bạn muốn tường phòng sạch của bạn trông giống nhất có thể, như bất kỳ thay đổi nào trong mắt và làm nổi bật bất kỳ sự không hoàn hảo.

8. Phòng sạch không đủ ánh sáng

Một phòng sạch với ánh sáng mù mờ sẽ khiến bạn gặp nhiều vấn đề.

• Nhiễm bẩn trở nên dễ dàng bỏ lỡ khi làm sạch.
• Sai lầm được thực hiện khi đọc dụng cụ. 
• Giống như một con sâu bướm được vẽ sáng vào một đêm mùa hè ấm áp, do đó, một kiểm toán viên được vẽ vào một không gian tối, râm mát, để xem loại không phù hợp nào có thể được giấu trong đó. 
• Ánh sáng trong phòng sạch phải đồng nhất trong suốt. Không có không gian tối tối.
  

9. Quá nhiều ánh sáng khi thiết kế thi công phòng sạch

Khi vừa bước vào phòng sạch, bạn muốn ngay lập tức phải đeo kính râm cho mắt. Đó là một phòng sạch với độ sáng quá cao. Nếu phòng sạch có độ sáng quá cao thì sẽ dẫn đến những vấn đề sau:

• Làm lóa mắt người làm việc bên trong phòng.
• Tăng thêm tải nhiệt trong phòng. Làm phòng nóng lên, tiêu tốn nhiều điện năng cho việc chiếu sáng và hệ thống HVAC để làm mát phòng.
• Vấn đề chính là mặt bằng trần sẽ được bố trí quá nhiều đèn. Sẽ không có không gian cho việc lắp đặt các miệng gió cấp khí và hồi khí trong phòng. Việc cấp khí và hồi khí trong phòng sạch phải được ưu tiên hàng đầu. Nhiệm vụ của cấp và hồi khí phải được bố trí hợp lý nhất để đưa các hạt bụi phát sinh trong phòng đi về bộ lọc và được giữ lại. 

Đây là những vấn đề liên quan đến kiến thức, cách phân bố độ sáng và độ sạch trong phòng. Những gì nó thể hiện là các nhà thiết kế đã không hiểu các khái niệm cơ bản về thiết kế thi công phòng sạch.

10. Lắp đặt Passbox như thế nào cho tốt.

Nếu bạn muốn chuyển tài liệu từ một căn phòng hạng C vào một căn phòng hạng B thông qua một chiếc Pass Box, thì chiếc Passbox cần lắp phía nào? Bên không gian độ sạch C hay B? Hoặc lắp giữa 2 không gian. Nhiều công trình tôi đi qua thì Passbox nhô ra vào không gian lớp B, một nửa hoặc hoàn toàn. Luôn nhớ rằng các khu vực quan trọng (cấp sạch cao hơn) của bạn có mặt càng phẳng càng tốt. Điều này giúp tăng cường luồng không khí, giảm vùng chết, làm cho không gian nhanh sạch hơn và dễ dàng hơn để làm sạch khi cần.

11. Lắp đầu dò khói cho phòng sạch

Phòng sạch được thiết kế để loại bỏ các hạt từ không khí khi chúng được sinh ra. Những hạt này có thể là bụi bẩn, bột sản phẩm, nguyên liệu thô hoặc thậm chí là khói. Khi bạn xem xét điều này, tại sao cần phải gắn một đầu dò khói để phòng cháy trên trần phòng sạch? Tuy nhiên, luôn phải tuân thủ quy định được ban hành bởi cơ quan PCCC. Nó là một phần cần thiết của kho vũ khí phát hiện cháy của bạn, nhưng phải được đặt ở những nơi mà bất kỳ khói nào được tạo ra đều có khả năng tìm thấy.

12. Ống dẫn gió và cách nhiệt bên trong ống.

Bên trong ống dẫn gió của AHU phải như tường phòng sạch, trần nhà và sàn nhà của bạn phải được mịn màng và không thấm nước. Do đó lắp cách nhiệt bên trong hoặc cách âm không được phép trong ống gió của phòng sạch.

Cách nhiệt bên trong, đặc biệt là sử dụng những thứ rẻ tiền như bông thủy tinh, sẽ làm rụng sợi sẽ rút ngắn tuổi thọ của bộ lọc HEPA, hoặc thổi trực tiếp vào phòng sạch của bạn. Ngoài ra, sự ô nhiễm vô ý hoặc lâu dài của ống dẫn gió với nguyên liệu thô hoặc bột sản phẩm sẽ cho ống gió nghẹt và bẩn. Nếu đã vậy, thì việc thay thế đường ống có thể là lựa chọn duy nhất của bạn.

Kết Luận: